Woningbouw: een aantrekkelijke schaarstemarkt?
Door de economische en financieringscrisis ligt de bouw van woningen nagenoeg stil. De hypotheekmarkt is door de banken zo goed als bevroren. En dit terwijl er een enorme behoefte bestaat aan woningen voor studenten, starters en senioren.
Woningen zijn te duur. Huizen uit begin ’80 zijn tot wel 500% in prijs gestegen. In 2009 bleek dat de gemiddelde bouwkosten met 11% toenamen en de gemiddelde koopprijs met 17%. Er is maar één conclusie: vele partijen én particulieren woningbezitters hebben erg veel geld verdiend. En zij die voor 2005 gekocht hebben kunnen wel tegen een stootje.
Dat neemt niet weg dat het netto vermogen van een doorsnee huishouden is gedaald van 47.000 naar 25.000 euro (bijna 50%) en CBS bericht over het laagste niveau aan bouwvergunningen sinds 1953(!).
Renovatie en transformatie
Op korte termijn leidt dit tot een sterke afname van de verhuisbewegingen, en als gevolg daarvan een afname van de aanschaf van grotere interieurproducten. Maar tegelijkertijd leidt het ook tot een veel regelmatiger bezoek aan de doe-het-zelf. In plaats van een andere woning koesteren we nog maar even wat we hebben en knappen de woning voor de komende jaren nog een keer op. In bredere zin is de renovatieopgave op dit moment dan ook een sterk groeiend marktsegment en biedt vele kansen voor het even sterk toenemende aantal zzp bouwprofessionals. De kleine aannemer en zzp-er zit niet zonder werk.
Maar wat moeten we dan bouwen?
Woningen in de stijl van de overmaatse jaren dertig kwaliteit koopwoningen, die zich nu zo makkelijk laten verbouwen tot hedendaagse paleisjes en waardoor wij in Nederland het fenomeen kennen dat oud (zeg jaren '30 huizen) duurder is dan nieuw? Of toch maar schraler bouwen, incourante locaties, standaard oplossingen, goedkopere materialen, voor een afgepaste tijd en huurprijs?
Het is interessant en bemoedigend te constateren dat beide uitersten succesvol kunnen zijn. En dat het niet de markt of de sector maar de strategie is die bepalend is voor dit succes. Ontwikkelen en investeren met een duidelijke visie, een tijdshorizon en eventueel mét exitstrategie, biedt aantrekkelijke kansen.
De Solids, het initiatief van Frank Bijdendijk, destijds directeur van Wooncorporatie het Oosten in Amsterdam, zijn min of meer op de leest geschoeid van de overmaatse jaren dertig kwaliteit. Het zijn casco ‘verzamelgebouwen’ die in deze moeilijke tijden via een veiling zeer succesvol voor hoge m² prijzen (tot 319,-/m²/jaar!) zijn verhuurd.
(ter vergelijking: de grachtengordel vraagt tussen de 200,- en ca. 325,-). Op twee Amsterdamse uitbreidingslocaties is het concept met een gemengde bestemming (wonen, werken) neergezet en laat het de 1e en toekomstige huurders volledig vrij in de bestemming én inrichtingsplattegrond.
Maar ook de prefab-bouw kent haar succesverhaal. Ikea neemt daarin met haar prefab woonconcept Boklok ('smart living') al het voortouw in Zweden en Engeland. En er zijn ook een of twee realistische concepten op de Nederlandse markt.
Zeker is dat er door het achterblijven van nieuwbouw een grotere druk zal komen op de huursector. Zowel bezettingsgraad als huurprijzen zullen sterk gaan stijgen en dat moet interessant zijn voor projectontwikkelaars, woningcorporaties en de verdere bedrijfskolom. Een opleving in de koopsector zal pas later plaatsvinden.